---

Επιθετικές, κακόβουλες, περιττές - 8 λανθασμένες παρανοήσεις γύρω από τις σφήκες.

Αυτά τα κιτρινόμαυρα και ενοχλητικά έντομα, υπάρχουν μόνο για να μας τσιμπούν και να μας νευριάζουν; Όχι, καθόλου!

Το φαγητό βρίσκεται ήδη στο πιάτο, τα αναψυκτικά και οι μπύρες έχουν γεμίσει τα ποτήρια μας - και ξαφνικά εμφανίζονται εκείνοι, οι κιτρινόμαυροι ενοχλητικοί διάβολοι. Οι σφήκες ζουζουνίζουν επίμονα γύρω από τα χέρια, το κεφάλι και το στόμα μας, προκαλώντας μας φόβο, τρόμο ή ακόμη και επιθετικότητα στην προσπάθεια μας να τις διώξουμε. Ωστόσο, αν μιλήσουμε γύρω από αυτές με κάποιους ειδικούς, θα γίνει γρήγορα κατανοητό: οι σφήκες είναι πραγματικά πολύ παρεξηγημένα πλάσματα. Ας δούμε λοιπόν τις μεγαλύτερες παρανοήσεις μας σχετικά με αυτές...

1. Ο έντονος τρόπος που πετούν τριγύρω μας, είναι επιθετικότητα και επιθυμία τους για επίθεση.

“Λάθος”, λέει η Melanie von Orlow, ειδική επιστήμονας γύρω από τις σφήκες στο NABU του Βερολίνου. “Οι σφήκες μπορούν να δουν καθαρά, μόνο όταν πετούν συνεχώς προς τα εμπρός και προς τα πίσω. Και πρέπει να μπορούν όμως να δουν καθαρά, ώστε να μπορούν να ξεχωρίσουν τους στόχους τους. Έτσι λοιπόν, αυτή η συμπεριφορά τους δεν υποδηλώνει ότι ετοιμάζονται να μας τσιμπήσουν στο επόμενο δευτερόλεπτο, αλλά είναι αναγκαία για την αναγνώριση του χώρου γύρω από αυτές.”

2. Αυτήν τη περίοδο οι σφήκες είναι ιδιαίτερα επιθετικές.

“Αυτό δεν είναι αλήθεια,” λέει ο Hans-Rainer Neuber, επαγγελματίας εντομοαπωθητής με κρατική έγκριση από το Borgholzhausen, ο οποίος ασχολείται ως σύμβουλος και εμπειρογνώμονας για το Πληροφοριακό Δίκτυο “Περιβάλλον και Βιωσιμότητα”. “Στην πραγματικότητα, είναι απλά πιο αποπροσανατολισμένες και επικεντρωμένες περισσότερο στην αναζήτηση τροφής. Μέχρι τώρα, ήταν πλήρως απασχολημένες με την κατασκευή της φωλιάς τους και την ανατροφή των εργατών, των αρσενικών και της βασίλισσας. Αυτή η δουλειά όμως τώρα έχει ολοκληρωθεί. Βασικά, δεν έχουν τι άλλο να κάνουν και επικεντρώνονται περισσότερο στην αναζήτηση τροφής.”

3. Οι σφήκες τσιμπούν αμέσως μετά από ένα χτύπημα μας.

“Με αυτήν την υπόθεση μας, αποδίδουμε σε αυτά τα έντομα πάρα πολύ νοημοσύνη,” λέει η ειδική Melanie von Orlow. “Αυτό θα σήμαινε, πως το παίρνουν προσωπικά. Στην πραγματικότητα όμως είναι ακόμα πιο λογικό, όταν εξακολουθούν να επιμένουν, να τις σκουντήσουμε ήρεμα, με αποφασιστικότητα και χωρίς να τις βλάψουμε προς το πλάι χρησιμοποιώντας ένα φύλλο εφημερίδας, δείχνοντας τις έτσι: αυτό εδώ δεν είναι για εσάς εύκολη λεία.”

4. Στο πιάτο του φαγητού μας, είναι όλες οι σφήκες ίδιες.

“Καθόλου. Στη γεωγραφική μας περιοχή ζουν πάνω από 600 είδη σφηκών. Και από αυτά, μόνο τα δύο είδη μας ενοχλούν έξω,” λέει η ειδικός Melanie von Orlow. “Όλες οι υπόλοιπες, δεν ενδιαφέρονται καθόλου για το φαγητό μας.”

5. Οι σφήκες είναι άχρηστα πλάσματα.

“Εντελώς το αντίθετο. Οι σφήκες είναι πολύ εργατικά έντομα που καταναλώνουν άλλα πολύ πιο ενοχλητικά για εμάς έντομα, όπως είναι τα κουνούπια και οι μύγες, τα οποία δεν είναι και από τα πιο αγαπημένα μας. Και οι ελάχιστοι από εμάς γνωρίζουν, πως οι σφήκες κατασπαράζουν και έναν πολύ ανεπιθύμητο εχθρό της φύσης μας”, λέει ο ειδικός Hans-Rainer Neuber. “Και συγκεκριμένα, τον πολύ καταστροφικό πομπικό σκόρο της βελανιδιάς.”

6. Τις φωλιές τους πρέπει πάντα να τις καταστρέφουμε ή να τις μεταφέρουμε αλλού.

“Αυτό το κάνουμε μόνο σε περιπτώσεις ακραίας ανάγκης,” λέει ο Hans-Rainer Neuber ως εντομοαπωθητής. “Στις περισσότερες περιπτώσεις μάλιστα, είναι εφικτό να συνυπάρξουμε ειρηνικά μαζί με τις σφήκες. Σε πολλές περιπτώσεις, αρκεί απλά να κρεμάσουμε ένα πανί στην πορεία πτήσης των εντόμων αυτών προς τη φωλιά τους, αν αυτή διασχίζει ακριβώς την περιοχή που καθόμαστε κι εμείς στον εξωτερικό μας χώρο. “Τότε οι σφήκες θα αλλάξουν απλά την πορεία της πτήσης τους και πλησιάζουν την φωλιά τους από την άλλη πλευρά. Και το πρόβλημα αυτό επιλύεται τόσο απλά.”

7. Οι σπιτικές λύσεις εντομοαπώθησης βοηθούν.

Σε αυτό το θέμα, οι απόψεις των ειδικών διίστανται. Ενώ ο εντομοαπωθητής Hans-Rainer Neuber χρησιμοποιεί σε κάποιες περιπτώσεις και “σπιτικά μέσα” όπως την ανάφλεξη του καφέ, η Melanie von Orlow εκτιμά πως τα έντομα αυτά έχουν από τη φύση τους μια πολύ στοχευμένη αντίδραση. "Όταν εστιάζουν σε έναν στόχο που αποτελεί για αυτά τροφή, δεν βοηθάει καμία προσπάθεια μας να τα παραπλανήσουμε με άλλες οσμές." Το καλύτερο που μπορούμε να κάνουμε είναι, να τοποθετήσουμε ένα κομμάτι από το ίδιο φαγητό μας στην ακριβώς απέναντι άκρη του εξωτερικού μας χώρου περίπου δέκα πέντε λεπτά πριν καθίσουμε κι εμείς για φαγητό, ώστε να αποσπάσουμε έτσι την προσοχή των εντόμων από το σημείο που θα καθίσουμε εμείς οι ίδιοι.

8. Ο εφιάλτης αυτός θα τελειώσει τον χειμώνα.

“Αυτοί οι καιροί έχουν περάσει,” είναι απόλυτα σίγουρος ο ειδικός Hans-Rainer Neuber. “Λόγω των ήπιων χειμώνων, μπορούν οι σφήκες να επιβιώσουν και κατά τη διάρκεια της κρύας περιόδου του χειμώνα και μάλιστα να επιβιώσουν ως μια κοινότητα για ακόμη περισσότερα χρόνια.” Κι αυτό είναι ίσως ένα επιπλέον λογικό επιχείρημα, πως θα πρέπει να τα “βρούμε” με αυτά τα κιτρινόμαυρα έντομα, ώστε να επιτευχθεί επιτέλους μεταξύ μας ειρήνη και μια αρμονική συνύπαρξη.

Γιατί οι σφηκοφωλιές και οι φωλιές των κηφήνων, συνήθως δεν είναι ένας λόγος ανησυχίας για τον άνθρωπο.

Οι φωλιές τους μπορούν σχεδόν στις περισσότερες περιπτώσεις να παραμείνουν εκεί που είναι. Μόνο σε εξαιρετικές λίγες περιπτώσεις δεν είναι δυνατή η συμβίωση του ανθρώπου και των εντόμων αυτών.

Είναι γνωστό, πως τα γλυκά δροσιστικά καλοκαιρινά ποτά και τα φρουτώδη κέικ και γλυκά προσελκύουν τις σφήκες. Ίσως για αυτό τον λόγο και τα μικρά αυτά έντομα κατασκευάζουν τις φωλιές τους σε τοίχους σπιτιών, γκαράζ, αποθήκες εργαλείων, θάμνους ή δέντρα - δηλαδή πάντα κοντά στον άνθρωπο.

Πολύ συχνά, προτρέχει μια κακή φήμη γύρω από της σφήκες – και πολύ γρήγορα, προκύπτει από αυτές τις φήμες και ο φόβος για επώδυνα τσιμπήματα. “Πολλοί πολίτες καλούν απεγνωσμένα την πυροσβεστική υπηρεσία ή εμάς για να ρωτήσουν τι μπορούν να κάνουν για τις φωλιές των σφηκών”, λέει η Hannelore Frick-Pohl από την Αρχή Περιβαλλοντικής Προστασίας της επαρχίας Herford. “Ωστόσο, άνθρωπος και ζώο, μπορούν να συνυπάρξουν ειρηνικά - οι σφήκες επιτίθενται στον άνθρωπο, μόνο όταν οι ίδιες ή η ζωή της κοινότητας τους απειλείται ενεργά από αυτόν.”

Συνήθως, μια κοινότητα σφηκών αποτελείται από 3.000 έως 5.000 έντομα.

Οι σφήκες κατασκευάζουν τις φωλιές τους από ένα χαρτοειδές υλικό – το κάθε είδος σφήκας έχει και το δικό του στυλ κατασκευής. Πολλές κοινότητες κατασκευάζουν τις φωλιές τους ακόμη και υπόγεια. Τον Μάρτιο και τον Απρίλιο, οι βασίλισσες των σφηκών ξεκινούν την κατασκευή της φωλιάς. Η βασίλισσα τοποθετεί τα αυγά της στη φωλιά, μέχρι να εκκολαφθούν οι πρώτες σφήκες. Οι εργάτριες σφήκες θα συνεχίσουν με τη σειρά τους την κατασκευή της φωλιάς. Συνήθως, μια κοινότητα της γερμανικής ή της παρόμοιας κοινής σφήκας που συναντάμε στην χώρα μας αριθμεί από 3.000 έως 5.000 έντομα. Με τον πρώτο παγετό, πεθαίνουν όλες οι εργάτριες σφήκες. Μόνο οι νέες βασίλισσες θα καταφέρουν να επιβιώσουν. Ήδη από το φθινόπωρο θα εγκαταλείψουν τη φωλιά, αναζητώντας έναν χώρο προστατευμένο από τον παγετό για να ξεχειμωνιάσουν. Και την ερχόμενη άνοιξη, θα ιδρύσουν και πάλι από την αρχή την δική τους νέα κοινότητα.

Το τσίμπημα της σφήκας ή του κηφήνα δεν είναι πιο τοξικό από το τσίμπημα μιας μέλισσας για μη αλλεργικά άτομα. “Όποιος βρει μια σφηκοφωλιά στην περιοχή του σπιτιού του, πρέπει να σκεφτεί πρώτα, εάν και γιατί αυτή τον ενοχλεί. Οι σφήκες είναι για τον κάθε κήπο πολύ ωφέλημα έντομα. Τρέφονται αυτές και οι απόγονοί τους κυρίως με άλλα έντομα όπως οι μύγες, τα κουνούπια, προνύμφες ενοχλητικών εντόμων και μικρές κάμπιες”, υπογραμμίζει η Hannelore Frick-Pohl.

Η δηλητηρίαση των εντόμων απαγορεύεται από το νόμο περί προστασίας των ειδών.

Μια επαφή συμβουλευτικής συνομιλίας με την πυροσβεστική υπηρεσία ή τον Ανώτατο Φορέα της Περιβαλλοντικής Προστασίας κάθε περιφερειακής αρχής είναι δωρεάν - για αυτόν τον λόγο η Hannelore Frick-Pohl συνιστά να πραγματοποιηθεί αρχικά μια τέτοιου είδους ενημερωτική συνομιλία. Και στις περισσότερες περιπτώσεις, οι φωλιές αυτές μπορούν να παραμείνουν όπου είναι.

Ωστόσο, η δηλητηρίαση των εντόμων απαγορεύεται ρητά από το νόμο περί προστασίας των ειδών: “Το δηλητήριο είναι επιβλαβές όχι μόνο για τα ζώα αλλά και για τους ίδιους τους ανθρώπους που ζουν στην περιοχή εκείνη. Τα εντομοκτόνα είναι νευροτοξίνες που χρειάζονται περίπου έξι μήνες για να αποδομηθούν – και για όλο αυτό το χρονικό διάστημα θα τα εισπνέετε εσείς και τα παιδιά σας”, αναφέρει η Hannelore Frick-Pohl. “Εάν όμως μια φωλιά πρέπει οπωσδήποτε να αφαιρεθεί, αυτή η εργασία πρέπει σε κάθε περίπτωση να αναληφθεί από ειδικούς.”

Κείμενο: Philos vom Berg